कायद्याच्या वर कोणीही नाही आणि सर्व नागरिक कायद्याच्या दृष्टीने समान आहेत, मग तो पोलीस असो व कलेक्टर किंवा कोणी नेता पण सामान्य नागरिकाला आपले अधिकार आणि कर्तव्य माहिती असायला पाहिजे.
सोबतच त्याला आपले संविधान व त्यामधील महत्वाचे कायदे माहिती असणे महत्वाचे आहे जने करून पोलीस, कोणता अधिकारी किंवा इतर कोणी तुमच्यावर अन्याय करणार नाही.
समोरील परिस्थिती तुमच्या समोर येऊ शकते
- पोलिस अधिकारी चुकीचा आहे हे तुम्हाला माहीत असूनही, पोलिस अधिकाऱ्याशी कधीही भांडण करू नका, नेहमी शांत, विनम्र आणि नम्र व्हा.
- जेव्हा जेव्हा एखादी पिडीत व्यक्तीला पोलिस अधिकार्‍याविरुद्ध तक्रार करण्यासाठी पोलिस स्टेशनमध्ये जाण्याची आवश्यकता असते तेव्हा नेहमी तुमच्यासोबत वकील घ्या.
- एखाद्या पोलिस अधिकाऱ्याच्या गैरवर्तणुकीबद्दल तक्रार करायची असल्यास, पीडितेने शहरातील आयुक्त कार्यालयात तक्रार नोंदवावी.
- जेव्हाही, पोलिस अधिकारी एफआयआर दाखल करत नाही, तेव्हा पीडित व्यक्ती संबंधित पोलिस अधीक्षकांना लेखी आणि पोस्टाने माहिती पाठवू शकते.
- पोलिस अधीक्षकांकडे दाखल केलेल्या तक्रारीचा निकाल तरीही तुमच्या बाजूने न लागल्यास, पीडित व्यक्ती जवळच्या दंडाधिकार्‍यांना भेट देऊ शकते आणि त्यांची तक्रार नोंदवू शकते. त्यानंतर दंडाधिकारी पोलिसांना एफआयआर नोंदवण्याचे आदेश देतील.
- पोलिस कर्मचार्‍यांच्या कर्तव्यात वगळल्यामुळे एखादी व्यक्ती गैरवर्तणुकीला बळी पडली, जे कर्तव्याचे उल्लंघन किंवा जाणूनबुजून उल्लंघन किंवा कोणत्याही नियम किंवा नियमांचे दुर्लक्ष असू शकते, तर ती भारतीय कलम 29 नुसार शिक्षेस पात्र असेल. पोलीस कायदा, 1861 सह,
- 3 महिन्यांच्या वेतनापर्यंत दंड; किंवा
- 3 महिन्यांपर्यंत तुरुंगवास; किंवा
- दंड आणि कारावास दोन्ही.
पोलिस कर्मचारी तुम्हाला पोलिस स्टेशनमध्ये हजर राहण्यासाठी बोलावतो, नेहमी जा पण वकिलासोबत.
एखादा पोलिस कर्मचारी तुमच्याशी असभ्य वागला असेल तेव्हा पीडित व्यक्ती न्यायक्षेत्रातील डीसीपीकडे तक्रार करू शकते.
तुम्ही वकील असल्याशिवाय पोलिस कर्मचार्‍यांशी कायद्याबद्दल कधीही वाद घालू नका.
पोलीस तक्रार प्राधिकरण (PCA)
पोलीस तक्रार प्राधिकरण (PCA)
2006 मध्ये पोलिस तक्रार प्राधिकरणाची स्थापना करण्यात आली, सर्वोच्च न्यायालयाने सर्व राज्यांना त्यांच्या पोलिसांमध्ये सुधारणा सुरू करण्याचे निर्देश दिल्यानंतर, प्रकाश खटल्यातील निकालानंतर, भारताच्या SC (सर्वोच्च न्यायालय )ने पोलिस तक्रार प्राधिकरणांची स्थापना करून पोलिसांच्या संरचनात्मक सुधारणांचे निर्देश दिले.
राज्य आणि जिल्हा स्तरावर, तात्काळ प्रभावाने. हा निर्णय प्रामुख्याने पोलिसांविरुद्धच्या मोठ्या प्रमाणात तक्रारी वाढल्यामुळे आणि उत्तरदायित्वाचा अभाव, तसेच पोलिस तक्रार अधिकारी स्थापन करण्यामागील हेतू होता की तक्रारींची विस्तृत व्याप्ती हाताळण्यासाठी स्थानिक यंत्रणा तज्ञ असावा.
तक्रारी पोलीस तक्रार प्राधिकरणाकडे दाखल केल्या जाऊ शकतात
पोलिस कर्मचार्‍यांविरुद्ध “गंभीर गैरवर्तन” केल्याच्या आरोपांबाबत प्राधिकरण चौकशी करेल, खालीलपैकी कोणत्याहीकडून प्राप्त झालेल्या तक्रारीवर तपशीलवार:
- पीडित किंवा त्याच्या/तिच्या वतीने कोणतीही व्यक्ती;
- राष्ट्रीय किंवा राज्य मानवी हक्क आयोग;
- पोलिस; किंवा
- इतर कोणताही स्त्रोत
“गंभीर गैरवर्तन”;
- पोलीस कोठडीत मृत्यू;
- गंभीर दुखापत, आयपीसी कलम 320, 1860 मध्ये परिभाषित केल्याप्रमाणे;
- बलात्कार किंवा बलात्कार करण्याचा प्रयत्न;
- कायद्याच्या योग्य प्रक्रियेशिवाय अटक किंवा ताब्यात;
- खंडणी
- जमीन/घर बळकावणे; किंवा
- अधिकाराचा गंभीर गैरवापर करणारी कोणतीही घटना.
पोलीस तक्रार प्राधिकरणाकडे तक्रार कशी दाखल करावी?
PCA मध्ये, तुमच्या स्वतःहून आणि तुमच्या जवळपासच्या परिसरात/जिल्ह्यात अस्तित्वात असलेल्या प्राधिकरणाकडे तक्रार दाखल केली जाऊ शकते.
पोलिसांनी केलेल्या कोणत्याही गैरवर्तनाची साक्षीदार असलेल्या इतर कोणत्याही व्यक्तीकडून तक्रार दाखल केली जाऊ शकते.
तक्रार लिखित स्वरूपात असावी आणि त्यात हे समाविष्ट असावे:
नाव
पत्ता
संपर्काची माहितीकाय झालं?
केव्हा झाले
तुम्ही ज्यांच्या विरोधात तक्रार करत आहात, ज्या पोलिस स्टेशनचे पोलिस अधिकारी अस्तित्वात आहेत, त्याचे नाव, पत्ता सांगणे;
काय सांगितले किंवा केले;
त्या वेळी इतर कोणीही उपस्थित होते का, ही घटना घडत असताना कोण साक्षीदार होते आणि तुमच्याकडे त्यांचे संपर्क तपशील आहेत का.
तुमच्याकडून झालेल्या नुकसानाचे किंवा नुकसानीचे वर्णन करा.
तुम्ही त्यांच्या संबंधित कागदपत्रे देखील जोडू शकता ज्यामुळे तुमची तक्रार अधिक मजबूत होऊ शकते, दस्तऐवज जसे:
१. फोटो
२. विडिओ शक्यतो हा तक्रार अधिक मजबूत बनवू शकते
३. वैद्यकीय अहवाल किंवा डॉक्टरांनी जारी केलेले कोणतेही प्रमाणपत्र ज्यावर जखमा झाल्या असल्यास त्याचे स्वरूप;
तक्रार सादर करण्यापूर्वी, तक्रारीची आणि कागदपत्रांची एक प्रत नेहमी आपल्याकडे ठेवा आणि जर तुम्ही ती व्यक्तिशः सादर केली असेल तर नेहमी नोंद म्हणून त्यावर शिक्का मारलेली तारीख असलेली पावती घ्या आणि जर तुम्ही तुमची तक्रार नोंदवली असेल तर पोस्ट, नेहमी त्याची पावती ठेवा.
कारण या सर्व पावत्या आणि प्रत प्राधिकरणाने पाठवलेला अर्ज तुम्ही पाठवला आहे हे मान्य करण्यासाठी पुरावा म्हणून काम करतील.
आणखी या तक्रार कडे सर्वांचे लक्ष जाण्यासाठी तुम्ही twitter चा सुद्धा वापर करू शकता …
या लिंक मध्ये twitter TWITTER चा वापर फक्त SOCIAL NETWORKING साठीच नाही तर तक्रारी complaint नोंदवण्यासाठी वर आपली ट्विट कसे करायचे आणि संबंधित पोलीस खाते अधिकारी , मंत्री , मानव अधिकार , इतर NGO ची twitter id कशी टाकायची सांगितले आहे.
अधिक माहिती साठी व इतर कायदेशीर मदतीसाठी :
वकील विशाल धुंदले
संपर्क:+91 9561555410
आपल्या जवळ च्या लोकांना व परिवाराला हि पोस्ट पाठवून त्यांना सुद्धा जागरूक करा . सोबतच comments करून हि माहिती कशी वाटली नक्की सांगा .. इतर माहिती साठी आपण आम्हाला कंमेंट करून सांगू शकता.
