परिचय
दिवाळी हिंदू संस्कृतीतील महत्वाचा उत्सव आहे. ह्या उत्सवाची मुख्य वातावरणं आनंदमय आणि उत्साहभरपूर असते. दिवाळीला ‘दीपावली’ म्हणजे दिवा आणि आवली असे अर्थ आहे. ह्या उत्सवाच्या दररोजच्या आयोजनांमध्ये लोकांनी घराघरातील दीपक जळविले पाहिजे. दिवाळीच्या उत्सवाची विशेषता असलेली एक गोष्ट आहे की ह्या उत्सवाचा महत्व विभिन्न क्षेत्रांमध्ये विविधपणे मानला जातो.
दिवाळी उत्सवाची महत्त्वपूर्णता
दिवाळी हिंदू संस्कृतीतील सर्वात महत्त्वाचं उत्सव म्हणून ओळखले जाते. ह्या उत्सवाने लोकांना संपूर्णता अनुभवायला मिळते. दिवाळीला लोकांनी ज्या भागात जपला त्यामुळे त्या भागातील देवतांना त्यांचे कार्य पूर्ण करायला मदत होते. दिवाळीच्या उत्सवाची महत्त्वपूर्णता असलेली एक गोष्ट आहे की ती नव्या नवविवाहित मुलगींसाठी किती महत्त्वाची आहे. दिवाळीच्या उत्सवाने ती नव्या नवविवाहित मुलगींना संपूर्ण परिवाराचा समर्थन मिळतो.
दिवाळी कसे साजरा केले जाते?
दिवाळीच्या उत्सवाच्या दररोजच्या आयोजनांमध्ये विविध रंगबिरंगीत आणि आनंदपूर्ण क्रिया साजरी केली जाते. दिवाळीच्या उत्सवाच्या पहिल्या दिवशी लोकांनी देवी लक्ष्मीची पूजा केली जाते. द्वितीय दिवशी लोकांनी देवतांना त्यांच्या देवघरांमध्ये आणि वास्त्रांमध्ये आराधना केली जाते. तृतीय दिवशी लोकांनी गोवत्स व गाय आराधना केली जाते. चौथा दिवशी लोकांनी भाईंच्या पायांची पूजा केली जाते. पाचवा दिवशी लोकांनी भगवान यमराजांना आराधना केली जाते. दिवाळीच्या उत्सवाच्या दिवशी लोकांनी आपल्या घरातील दीपक जळविले जाते आणि विविध आकर्षक पटाके जळविले जातात.
दिवाळीच्या सर्व दिवसांचा महत्त्व आणि साजरा
पहिला दिवस
पहिल्या दिवशी लोकांनी देवी लक्ष्मीची पूजा केली जाते. त्यांच्या आराधनेत तुळशीच्या माला, सुपारी, नारळ आणि अक्षता वापरल्या जातात. लोकांनी त्यांच्या घरात दीपक जळविले जातात आणि घराच्या बाहेरीला दिवाळीच्या आकर्षक पटाके जळविले जातात.
द्वितीय दिवस
द्वितीय दिवशी लोकांनी देवतांना त्यांच्या देवघरांमध्ये आराधना केली जाते. त्यांच्या आराधनेत फुलांच्या माला, अक्षता, गंध, धूप, दीप आणि नैवेद्य वापरल्या जातात.
तृतीय दिवस
तृतीय दिवशी लोकांनी गोवत्स व गाय आराधना केली जाते. त्यांच्या आराधनेत गोवत्स आणि गायला अक्षता, फुलांच्या माला, नारळ, घास, अर्क आणि नैवेद्य वापरल्या जातात.
चौथा दिवस
चौथा दिवशी लोकांनी भाईंच्या पायांची पूजा केली जाते. त्यांच्या आराधनेत भाईंच्या पायांना अक्षता, फुलांच्या माला, नारळ, अर्क आणि नैवेद्य वापरल्या जातात.
पाचवा दिवस
पाचवा दिवशी लोकांनी भगवान यमराजांना आराधना केली जाते. त्यांच्या आराधनेत यमराजांना अक्षता, फुलांच्या माला, नारळ, अर्क आणि नैवेद्य वापरल्या जातात.
दिवाळीच्या आखरच्या दिवसांचा महत्त्व
दिवाळीच्या आखरच्या दिवशी लोकांनी आपल्या घरातील दीपक जळविले जातात. त्यांच्या आराधनेत दीपावलीच्या आकर्षक पटाके जळविले जातात. ह्या दिवशी लोकांनी आपल्या घरातील देवतांना आराधना केली जाते आणि विविध प्रकारच्या नैवेद्यांनी त्यांचे आवाहन केले जाते.
दिवाळी: परिवारातील नातं जोडणारा उत्सव
दिवाळी ह्या उत्सवाने परिवारातील नातं जोडता येते. ह्या दिवशी लोकांनी सर्वांना आपल्या घरात आमंत्रित केले जातात आणि त्यांच्यासोबतच उत्सवाची आनंदाने आपल्या जीवनात सुख-शांती आणि आनंद घालायला मदत होते. दिवाळीच्या उत्सवाने घरातील सदस्यांच्या नातं अधिक मजबूत होतं आणि परिवारातील वातावरण आनंदाने भरतं.
